बेइजिङ। राष्ट्राध्यक्ष सी चिनफिङले समृद्ध भविष्यको आश्वासन दिए पनि चीनको आर्थिक अवस्था बिग्रँदै गएकाले चिनियाँ जनतामा आशङ्का बढ्दै गएको छ । विगत एक दशकमा चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीसीपी) नीतिहरूले समस्याहरूलाई कम गर्नुको सट्टा झन् बढाएको छ। जसले गर्दा धेरैले पार्टीको समृद्धि पुनर्स्थापना गर्ने क्षमतामाथि प्रश्न उठाएका छन्।
२०१२ मा, चीन एक उदीयमान आर्थिक शक्ति घर थियो, उच्च उपभोक्ता विश्वास, व्यवस्थित ऋण, र प्रचुर रोजगारीका अवसरहरू आज, तस्बिर बिल्कुल फरक छ । अर्थतन्त्र सङ्घर्षरत छ, उपभोक्ताको विश्वास घटेको छ, र ऋण सङ्कटले वित्तीय प्रणालीलाई धम्की दिइरहेको छ।
उल्लेखनीय रूपमा, युवा बेरोजगारी बढेको छ, अगस्ट २०२३ सम्ममा १६–२४ वर्षका पाँच युवा चिनियाँहरूमा एक जना बेरोजगार छन्। चीनको विश्वव्यापी धारणा पनि परिवर्तन भएको छ।
यसका धेरै व्यापारिक साझेदारहरूले अहिले सीसीपीलाई अविश्वसनीय र शत्रुको रूपमा हेरेका छन्। जसले विदेशी लगानी र देश भित्र कारखाना सञ्चालनमा उल्लेखनीय गिरावट ल्याएको छ।
सीसीपीको भूराजनीतिक रणनीतिमा पनि ठूलो परिवर्तन आएको छ । जहाँ चीनले कुनै समय पश्चिमाहरूसँग साझेदारी गर्न र बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ मार्फत आफ्नो प्रभाव विस्तार गर्न खोजेको थियो।
अहिले त्यसले प्रविधिमाथि प्रभुत्व जमाउने र आफ्ना साझेदारहरूमाथि आफ्नो इच्छा थपाउने लक्ष्य राखेको छ। यद्यपि, यो दृष्टिकोणले पश्चिमबाट चीनको आर्थिक वृद्धि र प्राविधिक विकासलाई खतरामा पार्ने प्रतिरोधलाई उक्साएको छ।
चीन र ताइवानबीचको तुलनाले चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीका आर्थिक चुनौतीहरूलाई थप हाइलाइट गर्छ। २०१२ मा, चीनको प्रति व्यक्ति जिडिपी ६ हजार ३ सय एक डलर थियो, जबकि ताइवानको २१ हजार २ सय ९५ डलर थियो।
२०२४ सम्म, चीनको प्रतिव्यक्ति जिडिपी १३ हजार एक सय ३६ डलर पुग्ने अनुमान गरिएको छ। जबकि ताइवानको ३५ हजार एक सय २६ डलरमा वृद्धि हुने अपेक्षा गरिएको छ।
उच्च वृद्धि भएका उद्योगहरूमा नवप्रवर्तन र पुँजी लगानीद्वारा सञ्चालित ताइवानको सफलता, सीसीपी अन्तर्गत चीनको अनुभवको विपरीत हो, जसले प्रायः वृद्धिमा बाधा पुर्याउँछ।
चीनको वर्तमान आर्थिक समस्याहरूको एउटा महत्त्वपूर्ण कारक भनेको सीसीपीले राज्य–स्वामित्व भएका उद्यमहरूलाई ह्यान्डल गर्नु हो।
१९९० को दशकमा, पार्टीले सफल कम्पनीहरू कब्जा गर्यो र तिनीहरूलाई पार्टीको नियन्त्रणमा राख्यो, जसले अ कार्यक्षमता र कम नाफाको नेतृत्व गर्यो।
यी ‘जोम्बी’कम्पनीहरूलाई बारम्बार पीपुल्स बैङ्क अफ चाइना (पीबीओसी) द्वारा समर्थित बैङ्कहरूबाट ऋणबाट उद्धार गरिएको थियो, जसले ऋणको चक्र सिर्जना गर्यो जसले अहिले सम्पूर्ण वित्तीय प्रणालीको स्थिरतालाई खतरामा पारेको छ।
यी चुनौतीहरूको जवाफमा, सीसीपीले आफ्नो सन्देश परिवर्तन गरेको छ, अझ बढी राष्ट्रवादी स्वर अपनाएको छ। सी चिनफिङले ‘चिनियाँ सपना’ लाई प्रवर्द्धन गर्नुभएको छ, समृद्ध भविष्यको सपना जसले नागरिकहरूलाई चीनको ऐतिहासिक महत्त्वलाई पुनर्स्थापना गर्न ‘महान् सङ्घर्ष’ को एक भागको रूपमा कठिनाइहरू सहन आग्रह गर्दछ।
यो कथनले चीनको विगतमा धेरै तान्दछ, राजनीतिक नेताहरूले अक्सर घट्दो वैधताको सामना गर्ने रणनीति प्रयोग गर्छन्।
सीसीपीले पश्चिमी वर्चस्व अन्तर्गत ‘अपमानको शताब्दी’ को सांस्कृतिक स्मृतिमा चित्रण गर्दै पश्चिमा विरोधी बयानबाजीलाई पनि तीव्र पारेको छ।
कतिपयले यो कथालाई विश्वास गर्न सक्छन्, तर चिनियाँ जनताले सामना गरेका आर्थिक वास्तविकताहरू (विशेष गरी युवा पुस्ताले) फरक कथा बताउँछन्।
अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयका मानव शास्त्री जियाङ बियाओले भने कि चीनको जेन जेडले कठोर वास्तविकताको सामना गरिरहेको छ, धेरैले महसुस गरे कि कडा परिश्रम र शिक्षाको माध्यमबाट राम्रो जीवनको वाचा तोडिएको छ। ‘
यो भ्रम युवाहरूमा मात्र सीमित छैनस हालैका वर्षहरूमा, धेरै चिनियाँ करोडपति र अरबपतिहरूले आफ्नो सम्पत्ति र आफूलाई देश बाहिर सारेका छन्, जसले सीसीपीको आर्थिक व्यवस्थापनमा उनीहरूको विश्वासको कमीलाई झल्काउँछ।
चीनको मध्यम वर्ग सङ्कुचन र आर्थिक अवसरहरू घट्दै जाँदा, सीसीपीको राष्ट्रवादी र मार्क्सवादी बयानले यी प्रवृत्तिहरूलाई उल्टाउने सम्भावना छैन।
पार्टीले आफ्नो नयाँ ‘चिनियाँ सपना’ को दृष्टिकोणलाई अगाडि बढाउन जारी राख्दा, धेरै चिनियाँ नागरिकहरू पहिलेको सपना दुःस्वप्नमा परिणत भएको स्वीकार गर्दै झन्झन् निराश हुँदै गएका छन्।